A Dutch fairytale: The rich berry picker

A Dutch fairytale

I would like to share my favourite Dutch story, written by Godfried Bomans in 1947. A fairytale full of magic. A fairytale that made me experience the mornings in a new way, full of wonder. The story is quite long, but none of the summaries I found were sufficient enough. So here, my translation of

The rich berry picker

A long time ago there lived an old berry picker in a big forest. It was already half a century ago when his mother and father were buried underneath an old beech tree, although the berry picker [had] long forgotten about this. He didn’t even remembered what the meaning of the cross was, that had sunk in the earth in time. The only thing he knew was that he wanted to avoid it during his walk in the evening.

Besides him, there was no one living in the forest and the berry picker thought he was alone in the world. But, this thought didn’t stop him looking at the world with a smile. He would sing the most merry songs all day, without stopping. Only in the night he would be silent, in the night he had to sleep - a good excuse to stop singing. And there was no happier man alive. “See,” he would say in the morning, “those silver pearls on the flowers! For who else are all these diamonds sprinkled over the grass if not for me? I am so rich!” And when he would walk through the forest he would sigh: “Such high vaults, such wide portals, such beautiful pillars! And all this beauty for just one man!”

In the afternoon he would lie on his back, looking at the clouds, that made the most wonderful shapes and figures. “See,” he would say, “a bear! And a winter landscape! Who has such an attic? All this beauty makes me shy!” But in the evening the berry picker was most happy. He would sit underneath the laurel tree in front of his house, and waited full of excitement. And suddenly, when the sun would shine it’s last purple light on the hills, there would come a fine high voice from the forest. So beautiful and melancholic that there would roll a tear over the berry pickers cheek. “Wonderful and do fair!” He would call out, “thank you, o thank you, you beautiful singer! What a music! What a sound! And what a pity that I’m alone on this world!”

Though he was not alone. On one particular evening a traveler was walking through the forest and noticed the little house. He pushed against the little crooked door, and there was the berry picker, smiling. “Friend,” the traveler said, “some food and a bed, that’s all. Because I am hungry and tired. Do you hear me?” Though the berry picker sat on his chair as white as a ghost, and was silent. “Come on,” resumed the traveler, “here is a gold piece. That will make you speak up.” Now the berry picker rose up. “Being,” he said with difficulty, “I don’t need your gold. That’s not why I was silent. But, can I touch you?” - “Go ahead,” said the traveler, who was a happy man. And the berry picker touched the traveler; he pinched his nose, turned his head to all sides, looked into his mouth and finally called out: “Exactly like me! Exactly like me! All is the same!” And he embraced him.

“What an idiot you are,” said the traveler laughing, undoing himself from the embrace, “did you never see another human being?” - “I am not alone!” the berry picker called out, and he clapped his hands, “I am not alone! Exactly the same legs!” and he danced around the table. “Hey there,” the traveler said, “I am hungry. Tame yourself a little.”

And the traveler sat down at the table and took a plate from his bag. With a loud noise he put the plate on the table. “So,” he said, “will you give me some food?” - “Yes, yes!” the berry picker called out, “Exactly like me, exactly the same!” And he danced around the room, took some bread, sausage and cake, and danced with all the food three times around the table. Then he sat down, took a deep breath and said: “Serve yourself.” The traveler ate in silence, and with his last bite he noticed the gold piece on the edge of the table, just lying there.

“Friend,” he said, “why don’t you want the gold piece I gave you?” - “I don’t need it,” said the berry picker simply, “I’ve got diamonds.” - “Diamonds?” repeated the traveler, “you have diamonds? How many?” - “I don’t know how many I have exactly, but a couple of fields full” - “Say that again.” - “A couple of fields full,” the berry picker repeated. This time it was the traveler who sat on his chair as white as a ghost.

“Man,” he said eventually, “you are terribly rich!” - “I told you” said the berry picker, “but that’s not all. I have more.” - “Please tell me about them, friend.” - “Yes” resumed the berry picker shy, “there is so much. The mirrors for instance.” - “Mirrors?” Asked the traveler in a rush. “Yes, a couple of thousand. I never counted them actually. Some are so big you need a day to walk around them. O, well.” - “One day to… Friend, where are those treasures?” - “In my house.”

“That must be a palace!” said the traveler with difficulty. “But it is a palace,” answered the berry picker with a smile. “I never even got to see it all for myself, it’s to big. There are colonnades of which you can’t see the end; a thousand slim colonnades cary the vaults. It’s a lust for the eye! And once in a while one meets even more high, wide portals, where the vaults are not green, but light blue with white dots.”

“So it’s a mosaic?” Asked the traveler without breath. “I don’t know what you mean,” said the berry picker, and the traveler tried to explain the word. “O, no!” Resumed the berry picker with a smile, “that is only kids play! That would bore me after a while, to see the same all the time. No, here the figures are moving, they pass in a slow, solemn pace. They form the most wonderful shapes: polar bears, winter landscapes, gnomes with beards. Even the colours change: from deep blue to pale grey, sometimes both. It is magical to see, one never gets tired of it!”

“But that’s incredible!” The traveler called out, “incredible! And all that for one man. But, don’t you feel lonely sometimes amongst all these mirrors, colonnades and richness?” - “O, no!” Said the berry picker, “there is an abundance of music, from all directions, all day long.” - “Music?” Said the traveler, “music? Please, berry picker, you are fooling me now.” - “No, I promise I’m not” the berry picker assured him, “All day long, and every time a new song. But in the evening you can here solo’s, sang by a specific singer. You should listen to the song tomorrow. You will stay for the night, woun’t you?”

“No,” answered the traveler, and he was buttoning his jacket already, “I have to leave immediately. I am an explorer and this is my greatest discovery. I have to tell everyone about it!” - “Yes, you should,” said the berry picker, “it has been a pity for so long to enjoy all this beauty just by myself. But please, stay one night! So you can see all the beauty tomorrow with your own eyes, so you can tell everyone about it from your own experience.”

“No!” Said the traveler, “Time is money! I have to leave immediately. Thank you for the cake. Bye.” And he closed the door after leaving the house, and disappeared into the night. The berry picker stumbled outside, but saw nothing. “What a pity,” he mumbled, “time is money. And he could have had all the pearls a men can carry. Traveler! Traveler! Come back!” But the traveler didn’t hear the call of the berry picker. He ran, jumped over hedges, swam across two rivers, and crossed a dark wood before he arrived in the city.

“Mayor,” he said, “I have something very important to tell you.” - “Well,” said the mayor, “I am happy to hear that. You can tell your story on top of the stairs of the mayors office.” And the traveler stood on top of the stairs. “People!” He said, “do you want to have pearls?” - “Yes we do!” Answered the people. “And does someone want mirrors, as big as the market square?” - “Yes we do!” They answered, “give them to us!” - “And is there someone who wants to live in a palace with green colonnades and ceilings with moving mosaic?” - “We want that!” The people shouted, “where can we find this?” - “Come with me!” Shouted the traveler, “follow me, we have no time to lose!”

And they went into the dark forest, swam across two rivers, jumped over hedges, until they got to the berry picker. “Berry picker!” the traveler called out, “here we are!” - “How nice of you!” Said the berry picker, “you have come in a haste I have to say. My dear, what a lot of people you brought with you! A couple of thousand! What are you up to?” - “We come to get the pearls,” said the mayor, who stepped forward. “And we will live in the palace with the ceiling of moving mosaic and colonnades of emerald. We we will listen to the music, and we will also take the mirrors.” - “Well, that is lovely!” Said the berry picker, and he hugged the mayor. “I am so happy you appreciate these treasures as well! That you too see how beautiful this all is. Welcome, welcome! I don’t have enough cake, but I do have good bread and fresh water.”

“We don’t want your cake,” said the mayor slowly, “we want pearls.” - “And you will have them, as much as you can carry. But you have to wait until the morning.” - “Can we not have them tonight?” The mayor asked worried, “time is money!” - “No,” resumed the berry picker while shaking his head, “it’s dark now. And when it’s dark you cannot see the pearls. But in the early morning you will see the beauty. You can go to sleep now, because we have all the time in the world.” - “Oke,” the mayor said, “go to sleep, people! We have all the time in the world!”

The next morning the fields were glistening and shining underneath a red sky. And on every blade of grass, even on the smallest ones, there were hanging beautiful, silver diamonds. And when the sun rose the diamonds changed into topazes, emeralds and blue suffers, beaming of light, shining of purity, sparkling of earthly jewels. And there the people were, talking about the pearls they were about to find, fields full of them. They wished the berry picker would wake up, and they kept there eyes fixed on the little door.

Finally the door opened. The berry picker stepped outside and looked over the fields, his eyes full of tears. “You have come at the right time,” he said softly. “What did he say?” The mayor mumbled. “I said: you have come at the right time,” resumed the berry picker with a smile, “usually the fields are not filled with this much pearls.” - “I don’t see any pearl,” said the mayor. “Don’t you see the pearls?” The berry picker asked with surprise. “We see nothing,” the people called out, “we see absolutely nothing.”

The berry picker clapped his hands. “What bad eyesight you have! Look around you! Don’t you see it?” - “That’s dew,” the mayor was angry. “But, I.. I didn’t knew that,” said the berry picker with difficulty, “I thought…” - “Where are the colonnades?” asked the mayor short and with temper. “There,” whispered the berry picker. “Those are trees. Where is the mosaic?” - “There,” the berry picker answered. The mayor lifted his eyes toward the purple sky. “That is air,” he said, “just air. And where are the mirrors?” The berry picker pointed towards the distance in silence. “Those are ponds,” the mayor said, “And the music?” The berry picker raised his finger; the mayor listened. Then he stood up and spoke with a bitter smile: “This, this is a nightingale, you fool! A simple nightingale! We are deceived.” - “We are deceived!” the people shouted, “we are deceived!” - “But I told you exactly the way it is!” The berry picker shouted, “I exaclty told…” - “Hang him!” the people shouted, “Let’s hang him!”

And when the nightingale started tremulous to sing his song, there was no one to listen. Because one branch underneath the bird, there was the berry picker, hanging. Dead.

Een verhaal vol moraal en magie. Een verhaal waardoor ik de ochtend vol wonder ben gaan ervaren. Een sprookje van Godfried Bomans, geschreven in 1947:

De rijke bramenplukker

Vele jaren geleden leefde er in een groot bos een oud bramenplukker. Zijn vader en moeder lagen al een halve eeuw aan de voet van een beuk begraven, doch dat was de bramenplukker reeds lang vergeten; hij wist niet eens wat het scheefgezakte kruis eigenlijk beduidde doch achtte het raadzaam, wanneer hij er 's nacht langs moest, een omweg te maken.

Verder woonde er niemand in het bos en daarom dacht de bramenplukker dat hij alleen op de wereld was. Deze gedachte deed echter zijn opgewektheid geen schade. Hij zong luidkeels de vrolijkste liederen, zonder ophouden, behalve 's nachts, want dan moest hij slapen - dat is een goede verontschuldiging. Maar verder, verder was er geen vrolijker mens denkbaar. "Zie," placht hij 's morgens te zeggen, "die zilveren parels op de bloemen! Voor wie anders liggen al die diamanten over het gras gestrooid dan voor mij? Wat ben ik rijk!" En als hij door het woud liep, zuchtte hij: "Wat een hoge gewelven, wat een ruime portalen, wat een prachtige zuilen! En dat alles voor één man!"

Des middags lag hij op zijn rug naar de wolken te kijken, die de wonderlijkste figuren voor hem maakten. "Zie," sprak hij dan, "een beer! En daar een winterlandschap! Wie heeft er zo'n zoldering? Ik word er verlegen van!" Maar 's avonds was de bramenplukker het vrolijkst. Dan ging hij onder de laurierboom zitten voor zijn huisje en wachtte gespannen. En plotseling, als de zon voor het laatst haar purperen stralen over de heuvels wierp, begon ver in het woud een fijne hoge stem te jubelen, zo verrukkelijk schoon en toch zo eindeloos weemoedig dat de bramenplukker de tranen in de ogen schoten. "Heerlijk, prachtig!" riep hij dan ten leste uit, "dank, dank, onbekende zanger! Wat een muziek! Wat een geluid! Hoe jammer dat ik alleen op de wereld ben!"

Doch dat was hij niet; op een avond trok een ontdekkingsreiziger door het woud, duwde de kleine wankele deur open en stond glimlachend voor de bramenplukker. "Vriend," sprak hij, "wat eten en een bed, dat is al. Want ik heb honger en slaap. Versta je me?" Doch de bramenplukker zat doodsbleek op zijn stoel en zweeg. "Komaan," hernam de reiziger, "hier is een goudstuk. Dat maakt de tong wat losser." Nu rees de bramenplukker op. "Wezen," sprak hij moeilijk, "ik heb uw goud niet nodig. Daarom zweeg ik niet. Doch mag ik u eens betasten?" "Ga je gang," sprak de reiziger, die een vrolijk man was. En de bramenplukker betastte de reiziger; hij kneep hem in de neus, draaide zijn hoofd naar alle kanten, keek aandachtig in de mond en riep ten slotte: "Precies als ik! Precies als ik! Alles hetzelfde!" en hij omhelsde hem.

"Wat ben jij een onnozelaar," lachte de reiziger, zich losmakend, "heb je nog nooit een mens gezien?" "Ik ben niet alleen!" riep de bramenplukker, in de handen klappend, "ik ben niet alleen! Precies zulke benen!" en hij danste rond de tafel. "Kom," hernam de reiziger, "ik heb honger. Bedwing je een beetje."

En hij zette zich aan tafel, nam een bord uit zijn ransel en zette dit met een veelbetekenende klap voor zich neer. "Welnu," zei hij, "laat eens wat zien." "Ja, ja!" riep de bramenplukker, "precies als ik! Juist hetzelfde!" En hij danste naar de provisiekast, haalde brood, worst en ontbijtkoek, en danste met dit alles om de tafel heen, wel driemaal. Toen ging hij zitten, haalde diep adem en zei: "Bedien u." De reiziger at zwijgend. Bij elke hap die hij deed, riep de bramenplukker verrukt: "Precies als ik!" Dat was in het begin wat hinderlijk, doch de reiziger had honger en at glimlachend door. Tenslotte hief hij het hoofd op; zijn oog viel op het goudstuk, zoals het daar lag, op de rand van de tafel.

"Vriend," sprak hij, "waarom wilde je dat goudstuk niet van mij aannemen?" "Ik heb het niet nodig," antwoordde de bramenplukker eenvoudig, "ik heb diamanten." "Diamanten?" herhaalde de reiziger, "heb jij diamanten? Hoeveel?" "Precies weet ik het niet," sprak de bramenplukker peinzend, "een paar grasvelden vol" "Zeg het nog eens." "Een paar grasvelden vol," herhaalde de bramenplukker. Ditmaal was het de reiziger, die doodsbleek op zijn stoel zat.

"Man," riep hij tenslotte, "je bent schatrijk!" "Dat zei ik toch al," sprak de bramenplukker, "maar dat is niet alles. Ik heb nog wel andere dingen." "Noem nog eens wat, kameraad." "Ja," hernam de bramenplukker verlegen, "er is zo veel. Daar zijn bijvoorbeeld de spiegels." "Spiegels?" vroeg de reiziger gejaagd. "Ja," vervolgde de bramenplukker op dezelfde achteloze toon, "een paar duizend, ik heb ze nooit geteld. Sommige zijn zo groot dat je een dag nodig hebt om er omheen te lopen. Ach ja." "Een dag nodig om er. Vriend, waar liggen al die schatten?" "In mijn huis."

"Dat moet een paleis zijn!" stamelde de reiziger. "Het is ook een paleis," antwoordde de bramenplukker glimlachend, "ik heb het zelfs nooit helemaal bekeken, daarvoor is het te groot. Er zijn zuilengangen bij waarvan men het eind niet zien kan; duizenden slanke kolommen dragen het gewelf. Dat is een lust om te zien! Doch af en toe ontmoet men wijde, nog hogere portalen; het gewelf is daar niet groen, doch lichtblauw met witte vlekken."

"Mozaïek dus?" vroeg de reiziger ademloos. "Ik weet niet wat u bedoelt," sprak de bramenplukker. De reiziger legde het moeilijke woord uit. "O, nee!" hernam de bramenplukker lachend, "dat is slechts kinderspel! Dat zou mij op den duur vervelen: altijd hetzelfde te bekijken. Nee, hier bewegen zich de figuren, zij trekken langzaam en statig voorbij, ja, zij vervormen zich tot de wonderlijkste gedaanten: ijsberen, winterlandschappen, en kabouters met baarden. Zelfs de kleuren veranderen: dan is het diepblauw, dan lichtgrijs, soms beide. Het is heerlijk om te zien; men wordt er nooit moede van!"

"Dat is ongelofelijk!" riep de reiziger, "ongelofelijk! En dat alles voor één man. Maar, maar je moet je toch wel eens eenzaam gevoelen tussen al die zuilen, galerijen en spiegels?"

"O nee!" sprak de bramenplukker, "er is muziek genoeg, van alle kanten en de hele dag door." "Muziek?" riep de reiziger, "muziek? Kom, bramenplukker, nu maak je me wat wijs." "Nee, wezenlijk niet," verzekerde de bramenplukker, "de hele dag door en telkens nieuwe liederen. Maar 's avonds worden de solo's gezongen. Daar heb ik een aparte zanger voor. U moet morgenavond eens luisteren. U blijft toch vannacht hier slapen?"

"Nee," antwoordde de reiziger, zijn jas aantrekkend, "ik ga onmiddellijk door. Ik ben ontdekkingsreiziger. Dit is mijn grootste ontdekking. Ik ga het iedereen vertellen."

"Dat moet u doen," sprak de bramenplukker, "ik heb mij al lang bezwaard gevoeld er zo heel alleen van te genieten. Maar blijf toch één nachtje! Dan zal ik u morgen alles zelf laten zien en kunt u het nog veel beter vertellen."

"Nee," sprak de reiziger, "tijd is geld! Ik ga onmiddellijk door. Bedankt voor de ontbijtkoek. Adieu." Hij trok de deur achter zich toe en verdween in de nacht. De bramenplukker snelde naar buiten, doch hij zag niets. "Wat jammer," mompelde hij, "tijd is geld! En hij had zoveel parels mogen hebben als een mens kan dragen. Reiziger, reiziger! Kom terug!" Doch de reiziger hoorde hem niet; hij sprong over sloten en heggen, zwom twee rivieren over, trok een donker woud door en was in de stad.

"Burgemeester," zei hij, "ik heb iets belangrijks te zeggen." "Wel," sprak de burgemeester, "dat is prettig. Ga maar op het stadhuis staan." En de reiziger ging op het stadhuis staan. "Mensen!" riep hij, "willen jullie graag parels hebben?" "Ja zeker!" riepen de mensen. "En voelt er iemand wat voor spiegels, zo groot als dit marktplein?" "Ja zeker," riepen de mensen, "geef ze maar hier!" "En is er hier soms iemand die graag in een paleis wil wonen met groene zuilengangen en plafonds van beweegbaar mozaïek?" "Dat willen we best!" riepen de mensen, "waar staat het?" "Komt maar mee!" riep de ontdekkingsreiziger, "loop maar precies achter me aan! We hebben geen tijd te verliezen!"

En zij trokken een donker woud door, zwommen twee rivieren over, sprongen over sloten en heggen, en waren bij de bramenplukker. "Bramenplukker!" riep de reiziger, "hier zijn we!" "Wat aardig!" riep de bramenplukker, "u laat er geen gras over groeien, dat moet ik zeggen. Hemeltje lief, wat hebt u daar een mensen bij u! Het zijn er wel een paar duizend! Wat gaat u daarmee beginnen?" "Wij komen de parels halen," sprak de burgemeester, naar voren tredend, "en wij gaan in het paleis wonen waar de zoldering van beweegbaar mozaïek is en de zuilen van groen smaragd. Wij komen luisteren naar de muziek en de spiegels moeten we ook hebben." "Wel, dat is heerlijk!" riep de bramenplukker, hem omhelzend, "ik ben zo blij dat jullie het ook waarderen! Dat jullie inziet hoe mooi dat alles is! Welkom, welkom! Ontbijtkoek heb ik niet zoveel, maar wel goed brood en fris water."

"Wij moeten geen ontbijtkoek," sprak de burgemeester langzaam, "wij moeten parels." "Die krijgen jullie!" riep de bramenplukker, "zoveel als je dragen kunt. Wacht tot morgen!" "Kan het niet vanavond?" vroeg de burgemeester bezorgd, "tijd is geld!" "Nee," hernam de bramenplukker hoofdschuddend, "nu is het donker. En in het donker ziet men de parels niet. Maar morgenochtend vroeg zult u eens wat zien! Gaan jullie nu wat slapen, we hebben alle tijd." "Goed," sprak de burgemeester, "slapen, mannen! We hebben alle tijd!"

De volgende morgen lagen de velden glinsterend en flikkerend onder de rode hemel; aan elke grashalm, ook de kleinste, hingen prachtige, zilveren diamanten, en toen de zon opging, veranderden deze in topazen, smaragden en blauwe saffieren, stralend van licht, flonkerend van zuiverheid, schitterender dan aardse juwelen. En daartussen stonden de mensen en spraken over de parels die nu weldra gevonden zouden worden, hele grasvelden vol. Werd nu de bramenplukker maar wakker; zij hielden de ogen strak gevestigd op de kleine deur.

Eindelijk ging zij open; de bramenplukker trad naar buiten en schouwde zwijgend over de velden; zijn ogen stonden vol tranen. "Jullie treffen het wel," sprak hij zachtjes. "Wat zegt ie?" mompelde de burgemeester. "Ik zeg: jullie treffen het wel," hernam de bramenplukker glimlachend, "zoveel parels liggen er anders nooit." "Ik zie geen parels," sprak de burgemeester. "Zien jullie geen parels?" vroeg de bramenplukker verbaasd. "Wij zien niets," riepen de mensen, "wij zien helemaal niets."

De bramenplukker sloeg de handen in elkaar. "Wat hebben jullie slechte ogen!" riep hij uit, "kijk om je heen! Zie je het niet?" "Dat is dauw," sprak de burgemeester boos. "Dat. dat wist ik niet," stamelde de bramenplukker, "ik dacht." "Waar zijn de zuilengangen?" vroeg de burgemeester kort. "Daar," fluisterde de bramenplukker. "Dat zijn bomen," antwoordde de burgemeester, waar is het mozaïek?" "Daar," sprak de bramenplukker. De burgemeester hief de ogen naar de purperen hemel. "Dat is lucht," zei hij, "gewoon lucht Waar zijn de spiegels?" De bramenplukker wees zwijgend in de verte. "Dat zijn vijvers," sprak de burgemeester, Waar is de muziek?" De bramenplukker stak de wijsvinger op; de burgemeester luisterde. Toen richtte hij zich op en sprak met een bittere glimlach: "Dat is een nachtegaal, onnozele! Een simpele nachtegaal! Wij zijn bedrogen." "Wij zijn bedrogen" schreeuwden de mensen, "wij zijn bedrogen!" "Maar ik heb toch precies verteld zoals het is!" riep de bramenplukker, "ik heb toch precies." "Hang hem op!" riepen de mensen, "hang hem toch op!"

En toen 's avonds de nachtegaal zijn trillend lied begon, was er niemand om te luisteren. Want de bramenplukker hing juist een tak lager, dood.